معمار یا آرشیتکت … آیا معماران “مهندس” هستند ؟

آرشیتکت

مساله مورد بحث ، عدم شناخت کافی نسبت به معماری در جامعه حرفه ای بود.

مهندسین عزیز عمران ، برق و مکانیک که در تعامل مستقیم با معماری هستند غالبا درک صحیحی از این رشته ندارند …

گاها این عدم شناخت به بحثهایی که در مقیاس حرفه ای بی ارزشند مثل اینکه معماری مهندسی هست یا نه ختم میشود …

در جایی از نوشته به معانی واژه های مهندس ، معمار ، Engineer و آرشیتکت نیاز پیدا کردم.

فکر میکنم تنها اشاره ای به ریشه واژه ها مطلب را روشن کند :

۱-ریشه و معنا و تعریف واژه مهندس :

ریشه کلمه مهندس از واژه اندازه فارسی که در عربی به هندسه تبدیل و پس از صرف در یک باب واژه مهندس به معنای اندازه گر از آن ساخته شده است.

واژه مهندس به معنای اندازه گیر ، شمارگر ، هندسه دان ، مساح ، معمار ، طراح ;

و دانای عملی به کار رفته است که بیشتر آنها در فرهنگنامه ها و لغت نامه ها درج شده است.

در لغتنامه دهخدا تحت معانی واژه مهندس ، معمار و متخصص ساختمان آمده است (برای مفصل آن ر.ک. لغتنامه)

تعریف مهندسی با توجه به گسترده شدن علوم و لزوم مشخص شدن دقیقتر تخصصهایی که تحت این عنوان قرار میگیرند به این شکل صورت گرفته است :

مهندسی توانایی انسان(مهندس) در انتخاب ، طراحی ، برنامه ریزی ، راهبری ، آینده سازی و نو آوری است که;

در ساخت ، تولید ، دوباره سازی و نگهداری دستگاه ها ، ابزارگان ، ابزاره ها ، بناها ، راه ها ;

کلیه نیازهای ابزاری جوامع انسانی با استفاده و دگرگون سازی طبیعت بهره

گیری از مواد و انرژی با پشتوانه دانایی از علوم تجربی و انسانی ;

با توجه به محیط زیست و در راستای منافع جامع جهانی انجام می گیرد.

۲-ریشه و معنا و تعریف واژه معمار :

واژه معماری در زبان عربی از ریشهٔ «عمر» به معنای عمران و آبادی و آبادانی است و معمار یعنی بسیار آباد کننده.

در زبان فارسی برابرهای گوناگونی برای آن آمده‌است مانند :‌ والادگر ، راز ، رازیگر و مهراز.

مهراز، واژه‌ای است که از مه(=مهتر و بزرگتر) + راز (=سازنده و بنا)

درست‌شده و به معنای مهتر و بزرگ سازندگان و بنایان است
(همچنین ر.ک. لغتنامه دهخدا )

۳-Architect (آرشیتکت)

واژه architect (آرشیتکت) از دو بخش archi به معنای سر، سرپرست و رئیس و tecton

به معنای سازنده درست شده که کاملاً همتراز با واژه مهراز می باشد.

۴-Engineer

برای این واژه توضیح مفصلی نیافتم ، در واژه نامه Babylon مختصرا :

مهندسى کردن ،اداره کردن ،طرح کردن و ساختن و مهندس آمده است ، همچنین :

در ابتدا ، مهندس به کسی گفته می شد که ماشین های نظامی را می راند.

مفهوم مهندس غیر نظامی در قرن شانزدهم در هلند پدید آمد و به سازندگان

پلها وجاده ها نسبت داده می شد ;

سپس این مفهوم درانگلیس وسایر کشورها هم ظاهر شد.

(جالب اینجاست که engineer زمانی در ایتالیا به معنی مهندس کنونی و در آمریکا به معنی لوکوموتیوران خوانده میشد.)